Kurs 4: Tworzenie wykresu
W tej sekcji przedstawiono szczegółowe instrukcje tworzenia raportu wyświetlającego sumy zamówień zorganizowane według linii produktów. Informacje są w raporcie wyświetlane graficznie, w postaci wykresu kołowego.
Wykres wykorzystuje dane z przykładowej bazy danych firmy Classic Models. Baza ta jest instalowana podczas instalacji produktu BIRT. Rysunek 14-1 przedstawia wykres tworzony w tym kursie.
Rysunek 14-1 Gotowy wykres tworzony w tym kursie
Tworzenie tego wykresu obejmuje następujące czynności:
- Przygotowanie pliku projektu raportu. Utworzysz nowy raport, źródło danych i zestaw danych.
- Dodanie wykresu do raportu. Wstawisz element wykresu i wybierzesz typ wykresu.
- Dostarczenie danych dla potrzeb raportu. Zdefiniujesz powiązanie wykresu z zestawem danych i przygotujesz wyrażenia używane przez wykres.
- Wyświetlanie wykresu. Korzystając z okna podglądu, sprawdzisz wygląd wykresu.
- Aktualizacja tytułów wykresu. Zmodyfikujesz tytuł wykresu i usuniesz zbędny opis poniżej koła.
- Dopracowanie wyglądu wykresu. Usuniesz legendę wykresu i zmienisz etykiety identyfikujące poszczególne wycinki koła.
Czynność 1: Przygotowanie pliku projektu raportu
Przed przystąpieniem do projektowania wykresu należy utworzyć plik projektu raportu, w którym wykres będzie wyświetlany, oraz przygotować używane przez wykres źródło danych i zestaw danych. Czynności te zostały szczegółowo omówione we wcześniejszych rozdziałach, między innymi w kursie opisującym tworzenie przykładowego raportu. W tym kursie zostanie omówione wybranie konkretnych danych niezbędnych do zbudowania przykładowego wykresu kołowego.
- Korzystając z szablonu Pusty raport utwórz nowy projekt raportu o nazwie Wykres.rptdesign.
- Zdefiniuj dla projektu raportu źródło danych korzystające z przykładowej bazy danych Classic Models.
- Zdefiniuj zestaw danych dla wykresu. Podaj następującą nazwę zestawu danych:
Podaj następującą instrukcję SQL SELECT:
Powyższa instrukcja pobiera wartości z kolumny LiniaProduktow tabeli Produkty. Wyniki są następnie grupowane według linii produktów i dla każdej grupy obliczana jest łączna liczba zamówionych sztuk.
- Zapoznaj się z podglądem zapytania w celu sprawdzenia poprawności zwracanych danych. Jeśli instrukcja SELECT została wprowadzona poprawnie, powinny zostać wyświetlone wiersze danych przedstawione na Rysunku 14-2.
Rysunek 14-2 Podgląd zestawu danych
Pierwsza kolumna zawiera nazwy linii produktów. W drugiej kolumnie wyświetlane są sumy liczby zamówionych sztuk w każdej linii produktów. Kolumna sumy otrzymała tytuł 2.
- Aby zmienić tytuł kolumny na bardziej opisowy, kliknij kategorię Kolumny wyjściowe. Jako alias kolumny 2 podaj następujący tekst:
Jako nazwę wyświetlaną kolumny 2 podaj następujący tekst:
- Plik projektu raportu został przygotowany. Kliknij przycisk OK, aby zamknąć okno Edytuj zestaw danych i otworzyć edytor układu.
Czynność 2: Dodanie wykresu do raportu
Dodanie wykresu polega na przeciągnięciu elementu z palety i wybraniu typu wykresu. W tym kursie opisany zostanie proces tworzenia wykresu kołowego.
- Kliknij panel Paleta, a następnie przeciągnij element wykresu z palety na raport, zgodnie z Rysunkiem 14-3.
Rysunek 14-3 Dodawanie elementu raportu do wykresu
Zostanie wyświetlone okno Nowy wykres, umożliwiające zbudowanie wykresu. W przypadku istniejących wykresów, tytułem tego okna jest Edytuj wykres. Na stronie Wybierz typ wykresu widoczne są dostępne typy wykresów. W ramach każdego typu dostępnych jest kilka podtypów, co łącznie daje szeroki zakres możliwych typów raportów.
Przy pierwszym otwarciu okna budowania wykresu widoczne są na przykład trzy różne podtypy wykresów słupkowych, zgodnie z
Rysunkiem 14-4. Zaznaczenie innej pozycji w polu Wybierz typ wykresu spowoduje wyświetlenie podtypów dostępnych dla wybranego typu wykresu. Widoczne podtypy dotyczą wykresów dwuwymiarowych. W dalszej części tego rozdziału opisane zostanie pole Wymiary, pozwalające uzyskać dostęp do jeszcze większej liczby podtypów.
Rysunek 14-4 Pole Wybierz typ wykresu pokazujące dostępne podtypy wykresów słupkowych
- W polu Wybierz typ wykresu zaznacz opcję Wykres kołowy. W oknie podglądu zostanie wyświetlony wykres kołowy, co przedstawia Rysunek 14-5. Wykresy kołowe mają tylko jeden podtyp dwuwymiarowy, stąd też w polu Podtyp widoczna jest tylko jedna opcja. Okno podglądu pokazuje bieżący stan prac nad tworzonym wykresem. Jeśli na przykład zmienisz kolor wycinków wykresu kołowego lub zastąpisz domyślny tekst tytułu innym tekstem, zawartość okna podglądu zmieni się, aby pokazać wprowadzone zmiany.
Rysunek 14-5 Dwuwymiarowy podtyp wykresu kołowego
Czynność 3: Dostarczanie danych dla wykresu
We wcześniejszej części tego kursu utworzone zostało niezbędne połączenie źródła danych oraz zestaw danych. W oknie budowania wykresu można stosownie do potrzeb tworzyć nowe zestawy danych oraz dostosowywać dane wykresu za pomocą filtrów i parametrów. Po wskazaniu odpowiedniego zestawu danych należy przygotować wyrażenia używane przez wykres. Sposób wykorzystania danych zależy od typu wykresu. W przypadku wykresu kołowego należy podać wyrażenia danych określające:
- Wycinki wyświetlane na wykresie. Dla potrzeb tego kursu zostanie wykorzystane wyrażenie tworzące jeden wycinek dla każdej linii produktów.
- Wielkość każdego wycinka. W tym przypadku wielkość każdego wycinka linii produktowej będzie określana przez liczbę zamówień.
Istnieje kilka metod zdefiniowania używanego przez wykres wyrażenia danych. Najłatwiejszym sposobem określenia danych jest przeciągnięcie kolumny z panelu Podgląd danych na jedno z pól. Wyrażenie można też wpisać ręcznie lub zbudować w oknie Budowanie wyrażeń.
- Aby przejść do strony definiowania danych, kliknij przycisk Dalej. W oknie Wybierz dane zaznacz pole Użyj zestawu danych. Rysunek 14-6 przedstawia opcje dostępne po zaznaczeniu tego pola.
Rysunek 14-6 Wybieranie utworzonego wcześniej zestawu danych
Bieżący plik raportu zawiera tylko jeden zestaw danych, o nazwie DaneWykresu. Gdyby plik zawierał kilka zestawów danych, ich nazwy zostałyby wyświetlone na liście rozwijanej.
Panel Podgląd danych w dolnej części okna budowania wykresu przedstawia część danych ze wskazanego zestawu danych. Widoczne są kolumny linii produktów i liczby zamówień. W panelu Podgląd danych domyślnie wyświetlanych jest sześć wierszy danych.
- Najpierw zdefiniujesz wyrażenie serii kategorii, aby określić wycinki koła wyświetlane na wykresie. W panelu Podgląd danych kliknij nagłówek kolumny LINIAPRODUKTOW i przeciągnij go na puste pole z prawej strony etykiety Definicja kategorii, zgodnie z Rysunkiem 14-7.
Rysunek 14-7 Definiowanie wyrażenia serii kategorii
W polu Definicja kategorii wyświetlone zostanie następujące wyrażenie:
Kolumna linii produktów została podświetlona, co pokazuje, że została ona wykorzystana w wykresie.
Rysunek 14-8 przedstawia zaznaczoną kolumnę.
Rysunek 14-8 Panel Podgląd danych z zaznaczoną kolumną
- Aby zdefiniować wielkość poszczególnych wycinków, kliknij nagłówek kolumny SUMAZAMOWIEN i przeciągnij go na puste pole poniżej etykiety Definicja wycinka, zgodnie z Rysunkiem 14-9.
Rysunek 14-9 Definiowanie wyrażenia serii wartości
W polu Definicja wielkości wycinka zostanie wyświetlone następujące wyrażenie:
Kolumna sumy zamówień w panelu Podgląd danych zostanie podświetlona innym kolorem, co pokazuje, że została ona wykorzystana w wykresie. Również obraz widoczny w polu Podgląd wykresu zostanie zaktualizowany zgodnie z podanymi danymi. Kategoriami wykresu są linie produktów. Każdy wycinek odpowiada jednej linii produktów. Wartościami wykresu są sumy zamówień. Wielkość każdego wycinka reprezentuje łączną liczbę liczbę zamówień w danej kategorii linii produktów. Obraz podglądu pozwala sprawdzić, czy zostały podane poprawne wyrażenia definiujące wykres. Obraz podglądu powinien wyglądać tak, jak na
Rysunku 14-10.
Rysunek 14-10 Obraz podglądu raportu
Na tym etapie zostały wykonane wszystkie czynności niezbędne do utworzenia prostego wykresu kołowego. Aby upewnić się, że wykres będzie wyglądać poprawnie w raporcie, zapoznaj się z jego podglądem.
Czynność 4: Wyświetlanie wykresu
Bieżące testowanie stanowi istotny aspekt procesu budowania raportu. Sprawdzanie wyników na różnych etapach pracy pozwala się upewnić, że nie marnujesz czasu na rozwijanie raportu w niewłaściwym kierunku. Jedną z metod sprawdzania postępów jest obraz wyświetlany w panelu podglądu okna budowania raportów. Panel podglądu pozwala też zapoznać się z wyglądem wykresu w skończonym dokumencie.
- Kliknij przycisk Zakończ, aby zamknąć okno budowania wykresu. W edytorze układu zostanie wyświetlony element wykresu. Wykres powinien wyglądać mniej więcej tak, jak na Rysunku 14-11.
Rysunek 14-11 Element wykresu w edytorze układu
- Element wykresu zajmuje względnie niewielką część strony raportu. Aby wykres był większy, bardziej czytelny i zajmował większą część strony, powiększ go tak, aby miał mniej więcej 12 cm wysokości i 7 cm wysokości. Aby powiększyć wykres kliknij jego element, a następnie przeciągnij uchwyty wyświetlane na krawędziach elementu, zgodnie z Rysunkiem 14-12.
Rysunek 14-12 Powiększanie elementu wykresu
- Kliknij zakładkę Podgląd, aby wyświetlić wykres w widoku podglądu. Wykres powinien wyglądać tak, jak na Rysunku 14-13.
Rysunek 14-13 Wykres w panelu podglądu
Wykres wyświetla prawidłowe dane, ale nie wygląda zbyt estetycznie. Konieczne będzie dopracowanie wyglądu i układu wykresu w taki sposób, aby podkreślał on kluczowe informacje. Pozostałe czynności opisane w tym kursie dotyczą modyfikacji wykresu. Opisywane modyfikacje obejmują między innymi utworzenie nowego tytułu, dopasowanie etykiet danych i usunięcie legendy.
Czynność 5: Aktualizacja tytułu wykresu
Na razie wykres wyświetla tytuł domyślny.
- Wybierz widok Układ, aby powrócić do edytora układu, a następnie dwukrotnie kliknij element wykresu, aby otworzyć okno budowania wykresu.
- Kliknij przycisk Formatuj wykres, a następnie z listy po lewej stronie wybierz pozycję Obszar wykresu. Rysunek 14-14 przedstawia okno budowania wykresu.
Rysunek 14-14 Dodawanie tytułu w sekcji obszaru wykresu
- W polu Tytuł wykresu wpisz:
Zmiana zostanie uwzględniona w obrazie podglądu, co przedstawia
Rysunek 14-15.
Rysunek 14-15 Obraz podglądu wykresu po zmianie tytułu
Czynność 6: Dopracowanie wyglądu wykresu
Poza tytułem na wykresie wyświetlane są również etykiety opisujące wartości poszczególnych wycinków. Legenda wykresu pokazuje, którym liniom produktów odpowiadają poszczególne wycinki. Informacje wyświetlane w legendzie są wprawdzie użyteczne, ale legenda zajmuje miejsce na stronie i ogranicza rozmiar samego wykresu. Można usunąć legendę i wyświetlać te same informacje w inny sposób w postaci etykiet wycinków. Dodatkową zaletą przesunięcia etykiet jest zachowanie czytelności raportu po jego wydrukowaniu, nawet jeśli na wydruku trudno będzie rozróżnić kolory. Każda etykieta danych będzie wyświetlać informacje o kategorii (nazwę wycinka) i wartości (łącznej liczbie zamówień dla danego wycinka). Na przykład następująca etykieta opisuje wycinek motocykli:
- Aby przejść do sekcji legendy w oknie budowania wykresu wybierz pozycję Legenda z listy z lewej strony, co przedstawia Rysunek 14-16.
Rysunek 14-16 Sekcja legendy w oknie Formatuj wykres
- Aby otworzyć okno, z którego będzie możliwe usunięcie legendy, kliknij przycisk Układ w dolnej części okna. Zostanie wyświetlone okno Układ legendy, zgodnie z Rysunkiem 14-17.
Rysunek 14-17 Ukrywanie legendy w oknie Układ legendy
- Usuń zaznaczenie pola Widoczna i zamknij okno. Zmiana jest widoczna w oknie podglądu wykresu. Wykres powinien wyglądać tak, jak na Rysunku 14-18.
Rysunek 14-18 Wykres po ukryciu legendy
- Teraz możesz dodać informacje legendy do etykiet wycinków. Przejdź do sekcji formatowania serii wartości, a następnie kliknij przycisk Etykiety. W oknie Etykiety widoczne są informacje wyświetlane w etykietach wycinków. W oknie Etykiety można też zmieniać formatowanie etykiet, na przykład obramowanie i styl tekstu. Rysunek 14-19 przedstawia okno Etykiety.
Rysunek 14-19 Okno Etykiety
- Aby dodać do etykiety nazwę sekcji, upewnij się, że na liście rozwijanej poniżej pola Wartości widoczna jest wartość Dane kategorii, a następnie kliknij przycisk Dodaj. Na liście Wartości pod pozycją Dane wartości pojawi się pozycja Dane kategorii, zgodnie z Rysunkiem 14-20.
Rysunek 14-20 Dodawanie danych kategorii do etykiety
- W tej konfiguracji etykiety wyświetlają wartości wycinków, a pod nimi nazwy wycinków. Teraz zmienisz układ danych w etykietach, aby najpierw wyświetlane były nazwy wycinków. Zaznacz kategorię Dane wartości, kliknij przycisk Usuń, z listy rozwijanej ponownie wybierz Dane wartości i kliknij przycisk Dodaj. Dane wartości są teraz wyświetlane pod danymi kategorii, co widać na Rysunku 14-21.
Rysunek 14-21 Etykiety po modyfikacji układu danych
Etykiety wyświetlają teraz informacje we właściwej kolejności, ale ich wygląd nadal wymaga zmian. Jeśli w etykiecie wyświetlane są informacje więcej niż jednego rodzaju, pomiędzy nimi może być wyświetlany separator. Domyślnie ustawionym separatorem jest przecinek.
- Aby zmienić separator, w polu Separator wpisz dwukropek (:) i spację. Rysunek 14-22 pokazuje, w którym miejscu należy wpisać tekst separatora.
Rysunek 14-22 Dodawanie separatora etykiet
- Danymi przykładowego wykresu są wyłącznie liczby całkowite, więc nie jest konieczne stosowanie formatu liczbowego wyświetlającego miejsca po przecinku. Aby zmienić format liczbowy wartości wyświetlanych na etykietach, na liście w polu Wartości zaznacz pozycję Dane wartości, a następnie kliknij przycisk edycji formatu. W oknie Edycja formatu można zmieniać format liczbowy danych numerycznych i dat.
- Zaznacz pole Standardowy, a następnie zmień wartość w polu Miejsca dziesiętne na 0. Na tym etapie okno Edycja formatu powinno wyglądać tak, jak na Rysunku 14-23.
Rysunek 14-23 Okno Edycja formatu
Kliknij OK, aby zamknąć okno Edycja formatu.
- Aby zmienić atrybuty formatowania tekstu etykiety, kliknij przycisk otwierający okno edytora czcionki. Rysunek 14-24 pokazuje lokalizację przycisku edytora czcionki.
Rysunek 14-24 Otwieranie okna edytora czcionki z okna Etykiety
Zostanie wyświetlone okno Edycja czcionki. W oknie Edycja czcionki można zmienić format tekstu etykiet.
- Zmień czionkę na Tahoma, a rozmiar na 11, zgodnie z Rysunkiem 14-25. Następnie kliknij przycisk OK i zamknij okno Etykiety.
Rysunek 14-25 Edycja czcionki
Można ustawić równą długość linii wiodących łączących etykiety z wycinkami wykresu.
Rysunek 14-26 przedstawia lokalizację ustawień linii wiodących.
Rysunek 14-26 Sekcja serii wartości w oknie Formatuj wykres
- W polu Styl linii wiodącej wybierz opcję Stała długość. W polu Długość linii wiodącej wpisz wartość 20.
- W ten sposób został zakończony proces tworzenia i formatowania wykresu. Kliknij przycisk Zakończ, aby zapoznać się z wyglądem elementu wykresu w edytorze wykresu. Po raz ostatni kliknij zakładkę Podgląd, aby zapoznać się z podglądem wykresu. Wykres powinien wyglądać tak, jak na Rysunku 14-27.
Rysunek 14-27 Gotowy wykres utworzony w tym kursie
Gotowy wykres pokazuje dla poszczególnych wycinków zarówno nazwy kategorii, jak i wartości. Rozmiar i układ wykresu umożliwiają szybką analizę danych, jednocześnie przedstawiając bardziej szczegółowe informacje. Na przykład użytkownik już na pierwszy rzut oka widzi, że największy wycinek koła odpowiada linii Samochody klasyczne, zawierającej 35582 zamówienia, a drugim pod względem wielkości jest wycinek linii Stare samochody z 22933 zamówieniami. Wycinki odpowiadające tym dwóm liniom samochodów są znacznie większe, niż wszystkie inne wycinki razem wzięte. Z innymi grupami linii produktów, na przykład Pociągi, nie są związane znaczące liczby zamówień.
