Czas trwania obwiedni dźwięku

W poprzedniej sekcji, zobaczyliśmy w jaki sposób możemy używać komendy sleep aby kontrolować, kiedy dźwięki zaczynają grać. Nie wiemy jednak jeszcze w jaki sposób kontrolować długość trwania naszych dźwięków.

Aby móc korzystać z prostej ale jakże potężnej możliwości kontrolowania długości trwania naszych dźwięków, Sonic Pi udostępnia pojęcie obwiedni dla amplitudy ADSR (czym jest ADSR dowiesz się za chwilę w kolejnych sekcjach). Obwiednia amplitudy udostępnia dwa przydatne aspekty kontroli:

Długość trwania dźwięku (ang. Duration)

Długość trwania mówi o tym jak długo słychać dany dźwięk. Im długość trwania jest większa tym dłużej słyszysz dźwięk. Wszystkie dźwięki w Sonic Pi posiadają kontrolowalną obwiednię amplitudy a całkowita długości trwania tej obwiedni
to długość trwania dźwięku. Dlatego też kontrolując obwiednię kontrolujesz Długość trwania.

Amplituda (ang. Amplitude)

Obwiednia ADSR kontroluje nie tylko długość trwania, lecz pozwala Ci również na precyzyjną kontrolę amplitudy dźwięku. Wszystkie dźwięki zaczynają się i kończą ciszą. Pomiędzy tymi ciszami jest moment podczas, którego słychać dźwięk. Obwiednie pozwalają Ci przesuwać i ustawiać amplitudę tej części, w której słychać dźwięk. Jest to analogiczne do sytuacji, w której powiedziałbyś komuś kiedy powinien zwiększać i zmieniejszać głośność dla jakiegoś utworu muzycznego. Na przykład - możesz poprosić kogoś “zacznij od ciszy, potem powoli zwiększaj poziom głośności, utrzymaj go na tym poziomie przez chwilę po czym szybko wycisz”. Sonic Pi pozwala Ci na zaprogramowanie tego za pomocą obwiedni.

Jak widzieliśmy w poprzedniej sekcji samouczka, amplituda o wartości 0 to cisza, natomiast amplituda o wartości 1 to głośność normalna.

Release Time - czas zanikania amplitudy

Domyślnie wszystkie syntezatory posiadają czas zanikania amplitudy równy 1. Oznacza to, że trwa to 1 uderzenie przed zakończeniem (domyślnie będzie to 1 sekunda). Możemy zmieniać czas trwania tego zanikania za pomocą przekazania do naszego polecenia play parametru release:. Na przykład, aby sprawić by syntezator grał przez 2 uderzenia, dla parametru release: ustawiamy wartość 2:

play 60, release: 2

Możemy też sprawić aby syntezator brzmiał przez bardzo krótką chwilę. Wystarczy użyć bardzo małej wartości dla czasu zanikania amplitudy:

play 60, release: 0.2

W takim razie czym jest długość zanikania amplitudy? Jesto to czas, który jest potrzebny aby dźwięk z maksymalnej amplitudy (zazwyczaj jest to wartość 1) zmniejszył się do amplitudy równej zero. Jest to tak zwana faza zanikania (ang. release phase) i jest to przejście liniowe (tzn. obniżające się w linii prostej). Poniższy diagram ilustruje to przejście:

release envelope

Pionowa linia po lewej stronie diagramu pokazuje, że dźwięk zaczyna się z amplitudą równą 0, ale osiąga pełną głośność momentalnie (jest to faza ataku, omówimy ją za chwilę). Gdy pełna głośność zostanie już osiągnięta następuje zmniejszanie głośności po linii prostej aż do wartości zero i zajmuje to tyle czasu ile zostało ustawione za pomocą parametru zanikania release:. Im czas zanikania jest dłuższy, tym dłuższy będzie czas znikania (wyciszania) dźwięku syntezatora.

Możesz zatem zmieniać długość trwania twoich dźwięków zmieniając czas zanikania. Spróbuj teraz pobawić się dodając do twojej muzyki różne czasy zanikania.

Attack Time - czas narastania amplitudy

Domyślnie, faza ataku jest równa 0 dla wszystkich sytezatorów. Oznacza to, że przejście od amplitudy 0 do aplitudy 1 jest natychmiastowe. Nadaje to syntezatorowi początkowy perkusyjny dźwięk. Mimo to, może się zdarzyć, że będziesz chciał aby twój dźwięk zaczynał brzmieć stopniowo. Aby to zrobić wystarczy wykorzystać parametr ‘attack:’. Spróbuj użyć takiego przejścia w kilku różnych dźwiękach:

play 60, attack: 2
sleep 3
play 65, attack: 0.5

Zauważ, że możesz używać wielu parametrów w tym samym czasie. Na przykład dla krótkiej fazy ataku (attack) i długiej fazy zanikania (release) spróbuj coś takiego:

play 60, attack: 0.7, release: 4

Taka obwiednia z krótką fazą ataku i długą zanikania została zilustrowana na poniższym rysunku:

attack release envelope

Oczywiście, możesz zmieniać parametry według swoich upodobań. Spróbuj teraz długiej fazy ataku i krótkiej fazy zanikania:

play 60, attack: 4, release: 0.7

long attack short release envelope

Na koniec możesz też spróbować ustawić obie wartości dla czasu narastania i zanikania na małe wartości aby uzyskać krótsze dźwięki.

play 60, attack: 0.5, release: 0.5

short attack short release envelope

Sustain Time - czas podtrzymania amplitudy

Oprócz możliwości ustawiania czasu narastania i czasu zanikania dźwięku, możesz również określić czas podtrzymania. Jest to moment, w którym dźwięk jest utrzymany na pełnej aplitudzie pomiędzy fazami narastania i zanikania.

play 60, attack: 0.3, sustain: 1, release: 1

ASR envelope

Czas podtrzymania jest bardzo przydatny dla istotnych dźwięków, którym chciałbyś dać pełną obecność w miksie tuż przed wejściem opcjonalnej fazy zanikania. Oczywiście, całkowicie dopuszczalne jest ustawienie obu parametrów, zarówno fazy ataku jak i fazy zanikania na wartość 0 a także użycie tylko fazy podtrzymania żeby nie mieć absolutnie żadnej
fazy wejścia lub wyjścia dla danego dźwięku. Bądź jednak ostrożny i wiedz, że ustawienie fazy zanikania na 0 może spowodować dziwne kliki w dźwiękach i bardzo często zamiast tego dużo lepiej jest użyć bardzo małej wartości, np. 0.2.

Decay Time - czas opadania amplitudy

Na sam koniec, dla momentów gdzie potrzebujesz dodatkowego poziomu kontroli, masz możliwość skorzystania z fazy opadania. Jest to taki moment w obwiedni dźwięku, który znajduje się pomiędzy fazą ataku a fazą podtrzymania (wybrzmiewania) i określa moment, w którym amplituda spada z poziomu ataku attack_level do poziomu podtrzymania sustain_level. Domyślnym argumentem dla fazy opadania jest 0, natomiast poziomy ataku i podtrzymania posiadają domyślną wartość 1. W związku z tym musisz określić dla nich czas opadania aby uzyskać jakikolwiek efekt:

play 60, attack: 0.1, attack_level: 1, decay: 0.2, sustain_level: 0.4, sustain: 1, release: 0.5

ADSR envelope

Obwiednie ADSR

Obwiednie ADSR

Podsumowując, obwiednie ADSR w Sonic Pi posiadają następujące fazy:

  1. attack - czas narastania amplitudy od zera do poziomu maksymalnego, którego wysokość jest określana przez parametr attack_level.
  2. decay - czas opadania amplitudy od poziomu maksymalnego (attack_level) do poziomu podtrzymania (sustain_level).
  3. sustain - czas podtrzymania dźwięku na poziomie określonym przez parametr sustain_level.
  4. release - czas zanikania amplitudy od poziomu podtrzymania (sustain_level) do zera.

Należy tu zwrócić uwagę na fakt, że całkowita długość trwania dźwięku jest sumą czasu trwania każdej z faz występujących w danym dźwięku. Dlatego też poniższy dźwięk będzie miał długość 0.5 + 1 + 2 + 0.5 = 4 uderzeń:

play 60, attack: 0.5, decay: 1, sustain_level: 0.4, sustain: 2, release: 0.5

Tyle teorii, teraz spróbuj sam pobawić się dodając obwiednie do twoich dźwięków…